بنابر اعلام دفتر آیتالله مصباحیزدی، این فیلسوف مجاهد 12 دی درگذشت.
محمد تقی مصباح یزدی در سال ۱۳۱۳ هجری شمسی در یزد به دنیا آمد. وی تحصیلات مقدماتی حوزوی را در همین شهر به پایان رساند و برای تحصیلات تکمیلی به نجف رفت. از سال ۱۳۳۱ تا سال ۱۳۳۹ در دروس امام خمینی (ره) شرکت و در همین زمان، در درس تفسیر قرآن، شفای ابن سینا و اسفار ملاصدرا از شاگرد علامه طباطبایی بود.
صفحه اینستاگرام متعلق به آیتالله مصباحیزدی، عکسی از این استاد برجسته در کنار فرزندانش منتشر کرد.
مبارزات انقلابی
مصباح یزدی ۱۵ سال در درس فقه آیت الله بهجت (ره) شرکت کرد و بعد از آنکه دوره درسیاش با امام (ره) به علت تبعید ایشان قطع شد، به تحقیق در مباحث اجتماعی اسلام از جمله بحث جهاد، قضا و حکومت اسلامی پرداخت.
وی در مبارزات با رژیم پهلوی نیز حضور داشت و در آن دوران با شهید بهشتی، شهید باهنر و مرحوم هاشمی رفسنجانی همکاری داشت. در این بین در انتشار دو نشریه با نامهای "بعثت" و "انتقام" نقش داشت.
فعالیتهای فرهنگی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در تأسیس دفتر همکاری حوزه و دانشگاه و در جهت تحول و بازسازی نظام حوزه نقش فعالی ایفا کرد. وی بنیاد علمی پژوهشی باقرالعلوم و سپس مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) را در قم پایهگذاری کرد و در روزهای اخر عمر خود رئیس همین مؤسسه و همچنین رئیس شورای عالی مجمع جهانی اهلبیت (ع) و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود.
فعالیتها و مواضع سیاسی
مصباح یزدی در واکنش به رویدادهای پس از انتخابات سال ۱۳۸۸ گفته بود: «سلسله جنبان این قضایا هر که بود درصدد حذف ولایت فقیه از نظام سیاسی کشور بود.»
وی ولایت فقیه را روح انقلاب و مشخصه این حکومت دانسته و عقیده داشت که «دشمنان میخواستند یا این رکن اساسی را حذف یا تضعیف و کمرنگ کنند که در این جریان برخی آگاهانه و برخی فریب خورده اقدام به این امر نمودند.»
وی همچنین از رهبران جبهه پایداری انقلاب اسلامی بود.
نظر مصباح یزدی در مورد احمدی نژاد
وی در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸ در جمع گروهی از هنرمندان بسیجی در مؤسسه آموزشی امام خمینی (ره) در قم اینگونه استدلال کرد که «وقتی رئیسجمهوری از جانب رهبری نصب و تأیید میشود به عامل وی تبدیل شده و از این پرتو نور بر وی نیز تابیده میشود و لذا «وقتی ریاست جمهوری حکم ولی فقیه را دریافت کرد اطاعت از او نیز مثل اطاعت از خداست.»
مصباح یزدی پس از دوره احمدی نژاد و تغییر مواضع سیاسی وی، در سخنانی که هفتهنامه شما وابسته به حزب موتلفه اسلامی به نقل از وی انتشار داد، گفت که بیش از ۹۰ درصد احتمال میدهد که احمدینژاد را شخصی سحر کرده باشد.
نظر مصباح یزدی در مورد رهبر انقلاب
مصباح یزدی در یکی از سخنرانیهای خود در سال ۱۳۹۳ در اظهاراتی گفته بود: «یکی از نعمتهای بسیار بزرگ برای ما امام راحل بود که بسیار بزرگ بود و بعد از رحلت ایشان، وجود نعمت جانشین ایشان، رهبر معظم انقلاب است که خدا را شاهد میگیرم جامعه ما لیاقت چنین رهبری را ندارد. ایشان بالاترین مراتب مدیریت را در جامعه دارد و بزرگترین دشمنان جامعه کسانی هستند که در زمینه تضعیف ولایت فعالیت میکنند.»
نظر مصباح یزدی در مورد دموکراسی
مصباح یزدی به رأی گذاشتن نظام توسط امام خمینی (ره) را به معنای اعتقاد ایشان به جمهوریت و حاکمیت رأی مردم نمیدانست. وی در سخنانی گفته بود: «مردم، ناصر (کمککننده) ولی فقیه هستند، نه ناصب (منصوبکننده) و مشرع (مشروعیت دهنده) وی.»
مصباح یزدی بارها تأکید کرد که ملاک دانستن رأی مردم خلاف احکام اسلامی است و در این باره گفته بود که: «متأسفانه برخی باورشان این نیست که حکم اسلامی مقدم بر رأی مردم است.»
وجود امدادهای غیبی در جنگ ۳۳ روزه حزبالله لبنان با رژیم صهیونیستی
مصباح یزدی در مورد جنگ ۳۳ روزه حزب الله لبنان با اسرائیل گفته بود: «در جنگ ۳۳ روزه اتفاقاتی افتاد که جز به صورت امداد غیبی قابل تفسیر نیست، من از شخص سید حسن نصرالله شنیدم که گفت اسرائیلیها به نیروهای حزبالله حمله میکردند، ولی پس از عقبنشینی نیروهای حزبالله نیروهای اسرائیلی پیشروی نمیکردند، دلیل را که از سربازان اسرائیلی جویا شدند، آنها گفتند که مردانی با لباسهای سفید با شمشیر با ما میجنگند. سربازان اسرائیلی قضیه جنگیدن مردانی با لباسهای سفید به همراه شمشیر را در مصاحبه با شبکههای اسرائیلی گفتند و در جنگ ۳۳ روزه داستانهای عجیبی اتفاق افتاد که مصادیق امداد غیبی زنده شد.»
موضع گیری در مورد انتخابات مجلس شورای اسلامی
در زمان دولت یازدهم، مصباح یزدی از مخالفان دولت محسوب میشد و از برنامه انفرادی خود و اعضای جبهه پایداری برای در دستگرفتن اکثریت اعضای دوره دهم مجلس شورای اسلامی صحبت کرد. وی در جلسات خود با نمایندگان دوره نهم مجلس شورای اسلامی که عضو جبهه پایداری هستند، از سعید جلیلی و باقری لنکرانی به عنوان بهترین گزینهها برای در دست گرفتن ریاست دوره نهم مجلس شورای اسلامی سخن گفت.
وی با اشاره به شناخت دیرینه خود از باقری لنکرانی گفته بود: «من از شش تا هفت سال پیش فکرش را کردم و به این نکته رسیده بودم و به کسی اعلام نکرده بودم و مطمئنم همه حوادث عالم در اراده من سر سوزنی اثر نداشتهاست.»
اما به دنبال انصراف باقری لنکرانی از نامزدی درست قبل از اعلام احراز صلاحیت کاندیدا ریاست جمهوری توسط شورای نگهبان، آیت الله مصباح یزدی در مورد سعید جلیلی اظهار کرد: «مقام معظم رهبری که بهدلیل نبوغ ذاتی و بیش از سی سال حضور در مدیریت کلان نظام اسلامی، بسیاری از مسائل نظام را بهتر از دیگران درک میکنند بر چند مسئله از جمله استکبار ستیزی و حفظ عزت اسلامی تأکید کردهاند. با توجه به تحقیقها، بررسیها و مشورتها، به نظر میرسد که آقای سعید جلیلی در اصول و مبانی ضعف ندارد و در مواردی مانند پایبندی به دین، عشق به ولایت، جدیت در اجرای احکام و اهتمام به ارزشهای اسلامی، بیش از حد نصاب را دارد.»
مسئولیتها
مصباح یزدی ریاست مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) را از جانب رهبر انقلاب برعهده داشت. وی در سال ۱۳۶۹ به عنوان نماینده دومین دوره مجلس خبرگان رهبری از استان خوزستان و پس از آن نیز در دورههای سوم و چهارم این مجلس از سوی مردم تهران به نمایندگی برگزیده شد.
انتخابات مجلس خبرگان سال ۹۴
مصباح یزدی در انتخابات سال ۱۳۹۴ از انتخاب مجدد برای ورود به این مجلس خبرگان بازماند، اما در انتخابات میاندورهای در اسفند ۱۳۹۸ از حوزه استان خراسان رضوی نامزد شده و توانست به عنوان نماینده مردم خراسان رضوی به مجلس خبرگان راه یابد.
آثار و کتب
وی دارای تألیفات و آثار متعددی در زمینههای فلسفه اسلامی، الهیات، اخلاق و عقاید بود که از جمله این آثار میتوان به آذرخشی دیگر از آسمان کربلا، آزادی؛ ناگفتهها و نکتهها، آفتاب مطهر، آفتاب ولایت، آموزش عقاید، آموزش فلسفه جلد ۱، آموزش فلسفه جلد ۲، آئین پرواز، اخلاق اسلامی، اخلاق در قرآن (معارف قرآن ۷) جلد اول، اخلاق در قرآن (معارف قرآن ۷) جلد دوم، اخلاق در قرآن (معارف قرآن ۷) جلد سوم، اصلاحات، ریشهها و تیشهها، انسانسازی در قرآن (مجموعه کتب آموزشی معارف قرآن ۷)، انسانشناسی (معارف قرآن ۳)، انسانشناسی در قرآن (مجموعه کتب آموزشی معارف قرآن ۳)، انقلاب اسلامی و ریشههای آن، انقلاب اسلامی، جهشی در تحولات سیاسی تاریخ ایدئولوژی تطبیقی و … اشاره کرد.
کتابهایی که توسط ایشان منتشر شده اند به شرح زیر است:
- اخلاق در قرآن (۳ جلد)
- آذرخشی دیگر از آسمان کربلا
- اصلاحات، ریشهها و تیشهها
- آفتاب ولایت
- آموزش عقاید (۳ جلد)
- آموزش فلسفه (۲ جلد)
- انسانشناسی در قرآن
- انقلاب اسلامی، جهشی در فرایند تحولات بینالملل
- ایدئولوژی تطبیقی
- بر درگاه دوست
- به سوی او
- به سوی خودسازی
- پاسخهای استاد به جوانان پرسشگر
- پاسداری از سنگرهای ایدئولوژیک (۶ جلد)
- پرتویی از امامت و ولایت در قرآن کریم
- پرسشها و پاسخها (۵ جلد)
- پند جاوید (۲ جلد)
- پندهای امام صادق (ع) به رهجویان صادق
- پیشنیازهای مدیریت اسلامی
- تعدد قرائتها
تفسیر معارف القرآن
- تهاجم فرهنگی
- توحید در نظام عقیدتی اسلام
- جامعه و تاریخ در قرآن
- جامعیت قرآن
- جامی از زلال کوثر (شخصیت حضرت فاطمه زهرا)
- جنگ و جهاد در قرآن (۲ جلد)
- جهانشناسی در قرآن
- جوانان و مشکلات فکری
- چکیدهٔ چند بحث فلسفی
- چکیدهای از اندیشههای بنیادین اسلامی
- حقوق و سیاست در قرآن
- خداشناسی در قرآن
- خودشناسی برای خودسازی
- در پرتو آذرخش
- در پرتو ولایت
- دروس فلسفه
- دروس فلسفه اخلاق
- دین و آزادی
- راهشناسی در قرآن
- راهنما شناسی در قرآن
- راهیان کوی دوست
- رهتوشه (۲ جلد)
- زن، نیمی از پیکر اجتماع
- سلسه مباحث اسلام، سیاست و حکومت
- شرح الهیات شفاء (۲ جلد)
- شرح برهان شفاء (۴ جلد)
- شرح جلد اول اسفار اربعه (۲ جلد)
- شرح جلد هشتم اسفار اربعه (۲ جلد)
- شرح نهایة الحکمه (۲ جلد)
- شکوه نجوا
- عبرتهای خرداد
- فلسفه اخلاق
- قرآن در آینه نهجالبلاغه
- قرآنشناسی (۲ جلد)
- قلمرو دین
- کاوشها و چالشها (۲ جلد)
- گفتمان روشنگر
- مباحثی پیرامون حوزه
- مباحثی پیرامون عرفان
- معرفتشناسی انتقادی
- نجوای عاشقانه
- نظریه حقوقی اسلام (۲ جلد)
- نظریه سیاسی اسلام (۲ جلد)
- نقد و بررسی مکاتب اخلاقی
- نقدی فشرده بر اصول مارکسیسم
- نقش تقلید در زندگی انسان
- نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه
- یاد او (ذکر و ذاکران در کلام امیر مؤمنان)
- یاد تو